تقسیم ترکه، به معنای تقسیم اموال و دارایی های متوفی بین وراث او است. ترکه، شامل تمام اموال و دارایی های متوفی، اعم از اموال منقول و غیرمنقول، طلب و بدهی، است.
تقسیم ترکه، یکی از مراحل مهم پس از فوت متوفی است. این امر باید به صورت قانونی و با رعایت حقوق وراث انجام شود.
شرایط و مراحل تقسیم ترکه
برای تقسیم ترکه، باید شرایط زیر احراز شود:
- فوت متوفی: تقسیم ترکه، پس از فوت متوفی انجام می شود.
- وجود وراث: تقسیم ترکه، زمانی امکان پذیر است که متوفی وراثی داشته باشد.
- شناسایی وراث: وراث متوفی باید شناسایی شوند.
- تشکیل جلسه تقسیم ترکه: برای تقسیم ترکه، باید جلسه ای تشکیل شود که در آن وراث حضور داشته باشند.
تقسیم ترکه، مراحل زیر را طی می کند:
- تشکیل جلسه تقسیم ترکه: جلسه تقسیم ترکه، توسط یکی از وراث یا نماینده دادستان تشکیل می شود.
- اعلام ترکه: در جلسه تقسیم ترکه، ترکه متوفی اعلام می شود.
- تعیین میزان سهم هر یک از وراث: در جلسه تقسیم ترکه، میزان سهم هر یک از وراث تعیین می شود.
- تقسیم ترکه: در جلسه تقسیم ترکه، ترکه بین وراث تقسیم می شود.
در ادامه به هر یک از موارد فوق می پردازیم:
- تشکیل جلسه تقسیم ترکه:
جلسه تقسیم ترکه، توسط یکی از وراث یا نماینده دادستان تشکیل می شود. نماینده دادستان، معمولاً در صورتی تشکیل جلسه می دهد که بین وراث در مورد تقسیم ترکه اختلاف باشد.
اعلام ترکه:
در جلسه تقسیم ترکه، ترکه متوفی اعلام می شود. ترکه، شامل تمام اموال و دارایی های متوفی، اعم از اموال منقول و غیرمنقول، طلب و بدهی، است.
تعیین میزان سهم هر یک از وراث:
میزان سهم هر یک از وراث، بر اساس قانون تعیین می شود. قانون مدنی ایران، سهم الارث هر یک از وراث را تعیین کرده است.
تقسیم ترکه:
ترکه، بین وراث به نسبت سهم الارث آنها تقسیم می شود. اگر بین وراث در مورد تقسیم ترکه اختلاف باشد، می توانند به دادگاه مراجعه کنند. دادگاه، با بررسی مدارک و مستندات، سهم هر یک از وراث را تعیین می کند.
نحوه تقسیم ترکه
ترکه، بین وراث به نسبت سهم الارث آنها تقسیم می شود. سهم الارث، مقداری از ترکه است که به هر یک از وراث تعلق می‌گیرد. سهم الارث هر یک از وراث، بر اساس قانون تعیین می شود.
اگر بین وراث در مورد تقسیم ترکه اختلاف باشد، می توانند به دادگاه مراجعه کنند. دادگاه، با بررسی مدارک و مستندات، سهم هر یک از وراث را تعیین می کند.
نحوه تقسیم ترکه، به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- تعداد وراث: تعداد وراث، بر نحوه تقسیم ترکه تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، اگر تعداد وراث زیاد باشد، تقسیم ترکه دشوارتر خواهد بود.
- نوع اموال: نوع اموال، نیز بر نحوه تقسیم ترکه تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، تقسیم اموال منقول، آسان تر از تقسیم اموال غیرمنقول است.
- وجود اختلاف بین وراث: وجود اختلاف بین وراث، نیز بر نحوه تقسیم ترکه تأثیر می گذارد. در صورتی که بین وراث اختلاف باشد، تقسیم ترکه باید در دادگاه انجام شود.
در صورتی که بین وراث اختلافی وجود نداشته باشد، تقسیم ترکه به شرح زیر انجام می شود:
اعلام ترکه: در مرحله اول، ترکه متوفی اعلام می شود. ترکه، شامل تمام اموال و دارایی های متوفی، اعم از اموال منقول و غیرمنقول، طلب و بدهی، است.
تعیین سهم الارث: در مرحله دوم، سهم الارث هر یک از وراث تعیین می شود. سهم الارث هر یک از وراث، بر اساس قانون تعیین می شود.
تقسیم ترکه: در مرحله سوم، ترکه بین وراث تقسیم می شود. ترکه، بین وراث به نسبت سهم الارث آنها تقسیم می شود.
در صورتی که بین وراث اختلافی وجود داشته باشد، تقسیم ترکه به شرح زیر انجام می شود:
تقدیم دادخواست: یکی از وراث، دادخواستی را به دادگاه خانواده تقدیم می کند. در دادخواست باید مشخصات وراث، ترکه متوفی، و اختلافات بین وراث، ذکر شود.
ثبت دادخواست: دادگاه پس از دریافت دادخواست، آن را ثبت می کند و یک نسخه از دادخواست را به طرف مقابل ابلاغ می کند.
تعیین وقت رسیدگی: دادگاه پس از ثبت دادخواست، وقت رسیدگی تعیین می کند و وراث را برای حضور در دادگاه دعوت می کند.
رسیدگی به دادخواست: در جلسه رسیدگی، وراث اظهارات خود را در مورد موضوع مطرح می کنند. دادگاه نیز از شهود و کارشناسان دعوت می کند تا در جلسه رسیدگی شرکت کنند.
صدور حکم: دادگاه پس از بررسی اظهارات طرفین، حکم خود را صادر می کند. در حکم، سهم هر یک از وراث تعیین می‌شود.
مدارک لازم برای تقسیم ترکه
مدارک لازم برای تقسیم ترکه، عبارتند از:
- گواهی فوت متوفی: گواهی فوت متوفی، از سوی اداره ثبت احوال صادر می شود.
- اسناد مالکیت اموال متوفی: اسناد مالکیت اموال متوفی، مانند سند مالکیت ملک، سند خودرو، و سند حساب بانکی، باید ارائه شود.
- شناسنامه و کارت ملی وراث: شناسنامه و کارت ملی وراث، باید ارائه شود.
- وکالتنامه وراث (در صورت وجود): اگر یکی از وراث، وکالتنامه ای از سایر وراث داشته باشد، باید آن را ارائه کند.
در صورتی که بین وراث اختلافی وجود داشته باشد، وراث باید مدارک زیر را نیز ارائه کنند:
- دادخواست تقسیم ترکه: دادخواست تقسیم ترکه، باید توسط یکی از وراث تقدیم شود.
- ابلاغیه دادخواست به طرف مقابل: ابلاغیه دادخواست به طرف مقابل، باید ارائه شود.
- شهود و کارشناسان (در صورت لزوم): در صورتی که دادگاه نیاز به نظر شهود یا کارشناسان داشته باشد، وراث باید آنها را معرفی کنند.
مدارک لازم برای تقسیم ترکه، باید به دادگاه ارائه شود. دادگاه، پس از بررسی مدارک، اقدام به تقسیم ترکه می کند.
نکات مهم در مورد مدارک لازم برای تقسیم ترکه
- مدارک باید به صورت اصل یا کپی برابر اصل ارائه شود.
- مدارک باید به زبان فارسی باشد.
- مدارک باید به امضای وراث رسیده باشد.
در صورتی که یکی از مدارک لازم برای تقسیم ترکه، ارائه نشود، دادگاه ممکن است درخواست ارائه آن را کند.
روش های تقسیم ترکه
روش های مختلفی برای تقسیم ترکه وجود دارد. برخی از رایج ترین روش های تقسیم ترکه، عبارتند از:
- تقسیم ترکه به صورت توافقی: در این روش، وراث با توافق یکدیگر، ترکه را بین خود تقسیم می کنند.
- تقسیم ترکه به صورت قرعه: در این روش، ترکه بین وراث به صورت قرعه تقسیم می شود.
- تقسیم ترکه به صورت صلح و سازش: در این روش، وراث با کمک یک صلح طلب، ترکه را بین خود تقسیم می کنند.
- تقسیم ترکه به صورت اجباری: در این روش، تقسیم ترکه توسط دادگاه انجام می شود.
انتخاب روش تقسیم ترکه، به توافق وراث بستگی دارد. در صورتی که بین وراث اختلافی وجود نداشته باشد، وراث می توانند با توافق یکدیگر، روش تقسیم ترکه را تعیین کنند. در صورتی که بین وراث اختلافی وجود داشته باشد، تقسیم ترکه باید در دادگاه انجام شود.
مدت زمان رسیدگی به تقسیم ترکه در دادگاه
مدت زمان رسیدگی به تقسیم ترکه در دادگاه، به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- حجم کار دادگاه
- حضور یا عدم حضور وراث در جلسات رسیدگی
- تعداد شهود و کارشناسان دعوت شده به جلسه رسیدگی
به طور کلی، مدت زمان رسیدگی به تقسیم ترکه در دادگاه، می تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد.
نکات مهم
- تقسیم ترکه، باید با رعایت حقوق وراث انجام شود.
- اگر بین وراث در مورد تقسیم ترکه اختلاف باشد، می توانند به دادگاه مراجعه کنند.
- در صورتی که متوفی وصیت نامه داشته باشد، تقسیم ترکه باید مطابق با وصیت نامه انجام شود.
