تهدید به پخش عکس یا تصاویر خصوصی فرد، به‌ویژه در فضای مجازی، از جمله مصادیق تهدید حیثیتی و هتک حرمت اشخاص است. در حقوق کیفری ایران، طبق مواد ۶۶۸ و ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، هرگونه تهدیدی که به ضررهای شرفی (آبرویی) یا افشای اسرار و اطلاعات شخصی منجر شود، جرم‌انگاری شده است. تهدید به پخش عکس را نیز می‌توان ذیل این مقررات بررسی کرد.
۱. مبنای قانونی تهدید به پخش عکس
- ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات):
«هرگاه کسی دیگری را تهدید به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی یا مالی و یا تهدید به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او کند، به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم خواهد شد.»
در این ماده، تهدید به وارد کردن ضرر «شرفی» یا «افشای سری» به‌طور صریح ذکر شده است. پخش عکس یا تصاویر خصوصی، میتواند موجب هتک حیثیت و آبروی افراد شود و در زمره‌ی ضررهای شرفی یا افشای اسرار قرار گیرد.
۲. مجازات تهدید به پخش عکس بر اساس ماده ۶۶۹
با توجه به ماده ۶۶۹، مجازات این جرم عبارت است از:
- حبس: از دو ماه تا دو سال
- شلاق: تا ۷۴ ضربه
قاضی بر اساس اوضاع‌واحوال پرونده، شدت تهدید، سابقه‌ی مرتکب و آثار زیان‌بار احتمالی بر بزه‌دیده، یکی از این دو مجازات (یا هر دو) را تعیین خواهد کرد.
۳. نحوه‌ی شکایت و مستندسازی
- تقدیم شکایت کیفری:
شخص تهدیدشده میتواند با مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم، شکایت کیفری تحت عنوان «تهدید» مطرح کند. در این فرایند، ارائه‌ی ادله و مستندات اهمیت بسیاری دارد. - مستندات لازم:
- پیامک‌ها یا مکاتبات الکترونیکی: اگر تهدید به پخش عکس در پیام‌رسان‌ها یا شبکه‌های اجتماعی انجام شده، ارائه‌ی اسکرین‌شات یا پرینت این پیام‌ها ضروری است.
- ضبط صدا یا تصویر: اگر تهدید به صورت تلفنی یا حضوری انجام شده و صدای فرد ضبط شده باشد (در مواردی که ضبط قانونی و شرایط پذیرش ادله‌ی الکترونیکی رعایت شود)، میتواند به‌عنوان مستند ارائه شود.
- شهود: در صورتی که افرادی در زمان تهدید حضور داشته و شنونده‌ی آن بوده‌اند، می‌توانند در دادگاه شهادت دهند.
- مراقبت از حریم خصوصی و مدارک:
- برای جلوگیری از سوءاستفاده بیشتر، بهتر است از در اختیار قرار دادن عکس‌ها یا اطلاعات اضافی در فضای مجازی خودداری و سریعاً اسناد تهدید را ثبت و نگهداری کنید.
- صلاحیت دادسرا:
عموماً دادسرای جرائم رایانه‌ای (در صورت وقوع تهدید در فضای مجازی) یا دادسرای عمومی محل وقوع جرم صالح به رسیدگی است.
۴. نکات تکمیلی
- جرم مستقل هتک حیثیت (انتشار عکس بدون رضایت):
حتی اگر تهدید منجر به انتشار عکس یا فیلم خصوصی شود، عمل انتشار بدون رضایت صاحب عکس نیز میتواند تحت عناوین مجرمانه‌ی دیگری (مانند هتک حیثیت و حریم خصوصی در قانون جرائم رایانه‌ای) تعقیب شود. - تفاوت تهدید با اخاذی:
اگر تهدید به پخش عکس همراه با مطالبه‌ی مال یا امتیازی از قربانی باشد، ممکن است عنوان مجرمانه‌ی اخاذی نیز مطرح شود (مطابق ماده ۶۶۸ ق.م.ا). در این صورت، تشدید مجازات هم محتمل است. - اهمیت وکیل یا مشاور حقوقی:
دریافت مشاوره از وکیل متخصص در امور کیفری یا جرائم رایانه‌ای میتواند در تنظیم شکایت و پیگیری مؤثر پرونده نقش بسزایی داشته باشد و مانع از تضییع حقوق قربانی شود.
نتیجه گیری
- تعریف قانونی: تهدید به پخش عکس یا تصاویر خصوصی، ذیل عنوان «تهدید به ضرر شرفی» یا «افشای اسرار» قرار می‌گیرد و مستند به ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، مجازات آن حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه است.
- اقدامات قانونی: فرد تهدیدشده باید با حفظ ادله‌ی مربوط (پیامک، صدای ضبط‌شده، شهود و …) به دادسرا مراجعه و شکایت خود را ثبت کند.
- توصیه حقوقی: در مواجهه با تهدید به انتشار عکس، ضمن پرهیز از دادن امتیازات مالی یا اطلاعات بیشتر به تهدیدکننده، مشاوره‌ی حقوقی تخصصی دریافت کنید و فرایند طرح شکایت را جدی بگیرید. در صورت وقوع انتشار واقعی عکس، امکان طرح شکایت به دلیل هتک حیثیت و حریم خصوصی نیز وجود دارد.
