مهریه، مالی است که مرد در هنگام عقد نکاح به زن می‌پردازد. مهریه، یک حق مالی برای زن است و در قانون ایران، به آن اشاره شده است.
انواع مهریه
مهریه، انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- مهریه معین: مهریه‌ای است که مقدار آن در عقد نکاح، به صورت مشخص تعیین شده است.
- مهریه مؤخر: مهریه‌ای است که مقدار آن در عقد نکاح، مشخص نشده است و در آینده، تعیین می‌شود.
- مهریه عندالمطالبه: مهریه‌ای است که زن می‌تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند.
- مهریه عندالاستطاعه: مهریه‌ای است که مرد تنها در صورتی موظف به پرداخت آن است که استطاعت مالی داشته باشد.
مهریه معین
مهریه معین، رایج‌ترین نوع مهریه است. در این نوع مهریه، مقدار مهریه، به صورت مشخص در عقد نکاح، تعیین می‌شود. مهریه معین، می‌تواند به صورت وجه نقد، سکه طلا، ملک، خودرو و سایر اموال باشد.
مهریه مؤخر
مهریه مؤخر، مهریه‌ای است که مقدار آن در عقد نکاح، مشخص نشده است و در آینده، تعیین می‌شود. مهریه مؤخر، معمولاً در صورتی تعیین می‌شود که زوجین، در زمان عقد نکاح، به توافق نرسیده باشند.
مهریه عندالمطالبه
مهریه عندالمطالبه، مهریه‌ای است که زن می‌تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند. مهریه عندالمطالبه، می‌تواند به صورت معین یا مؤخر باشد.
مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه، مهریه‌ای است که مرد تنها در صورتی موظف به پرداخت آن است که استطاعت مالی داشته باشد. مهریه عندالاستطاعه، معمولاً در صورتی تعیین می‌شود که مهریه بسیار سنگین باشد و مرد توانایی پرداخت آن را در زمان حال نداشته باشد.
بهترین مهریه چیست؟
بهترین مهریه، مهریه‌ای است که با شرایط و وضعیت زوجین، متناسب باشد. مهریه، نباید آنقدر سنگین باشد که مرد توان پرداخت آن را نداشته باشد و نباید آنقدر سبک باشد که نتواند نقش حمایتی خود را ایفا کند.
در تعیین مهریه، عوامل مختلفی باید مورد توجه قرار گیرد، از جمله:
- وضعیت مالی زوجین
میزان درآمد و دارایی مرد، یکی از مهم‌ترین عواملی است که باید در تعیین مهریه، مورد توجه قرار گیرد. مرد باید توانایی پرداخت مهریه را داشته باشد.
- وضعیت اجتماعی زوجین
میزان تحصیلات، شغل، خانواده و سایر عوامل اجتماعی، نیز می‌تواند در تعیین مهریه، تأثیرگذار باشد.
- شرایط فرهنگی و مذهبی
در فرهنگ و مذهب ایرانی، مهریه، به عنوان یک حق مالی برای زن محسوب می‌شود. بنابراین، مهریه باید به گونه‌ای تعیین شود که زن بتواند از آن، در صورت طلاق، بهره‌مند شود.
با توجه به این عوامل، می‌توان گفت که بهترین مهریه، مهریه‌ای است که با شرایط زوجین، متناسب باشد و بتواند نقش حمایتی خود را ایفا کند.
در اینجا، چند نکته برای تعیین مهریه، ارائه می‌شود:
- مهریه را با توجه به شرایط مالی مرد تعیین کنید. مرد باید توانایی پرداخت مهریه را داشته باشد.
- مهریه را با توجه به وضعیت اجتماعی خود تعیین کنید. مهریه نباید آنقدر سنگین باشد که باعث ایجاد مشکلات اجتماعی شود.
- مهریه را با توجه به شرایط فرهنگی و مذهبی خود تعیین کنید. مهریه باید به گونه‌ای تعیین شود که زن بتواند از آن، در صورت طلاق، بهره‌مند شود.
در نهایت، تصمیم‌گیری در مورد مهریه، یک تصمیم شخصی است و زوجین باید با توجه به شرایط خود، بهترین تصمیم را بگیرند.
مهریه شرعی چقدر است؟
در اسلام، مهریه، یک حق مالی برای زن محسوب می‌شود و هیچ حد و مرزی برای آن تعیین نشده است. مهریه، می‌تواند به صورت وجه نقد، سکه طلا، ملک، خودرو و سایر اموال باشد.
در روایات اسلامی، از مهریه‌های سنگین، نهی شده است. پیامبر اسلام (ص) فرموده‌اند:
«اَحْسَنُ النِّکاحِ اَخَفُّهُ مِنَ الرِّهْنِ وَاَقَلُّهُ مِنَ الصَّدَاقِ.»
یعنی بهترین ازدواج، ازدواجی است که کمترین بدهی و کمترین مهریه داشته باشد.
در قانون مدنی ایران، نیز حد و مرزی برای مهریه تعیین نشده است. ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی، می‌گوید: «مهریه ممکن است عین معین باشد یا دین.»
بنابراین، مهریه، می‌تواند به صورت هر چیزی که ارزش مالی داشته باشد، تعیین شود.
با توجه به این موارد، می‌توان گفت که مهریه شرعی، مهریه‌ای است که با شرایط و وضعیت زوجین، متناسب باشد و از نظر شرعی، اشکالی نداشته باشد.
در اینجا، چند نکته برای تعیین مهریه شرعی، ارائه می‌شود:
- مهریه را با توجه به شرایط مالی مرد تعیین کنید. مرد باید توانایی پرداخت مهریه را داشته باشد.
- مهریه را با توجه به وضعیت اجتماعی خود تعیین کنید. مهریه نباید آنقدر سنگین باشد که باعث ایجاد مشکلات اجتماعی شود.
- مهریه را با توجه به شرایط فرهنگی و مذهبی خود تعیین کنید. مهریه باید به گونه‌ای تعیین شود که زن بتواند از آن، در صورت طلاق، بهره‌مند شود.
در نهایت، تصمیم‌گیری در مورد مهریه، یک تصمیم شخصی است و زوجین باید با توجه به شرایط خود، بهترین تصمیم را بگیرند.
قوانین جدید مهریه
در سال ۱۴۰۰، قانون جدیدی در مورد مهریه در ایران تصویب شد. این قانون، با هدف کاهش مشکلات و اختلافات ناشی از مهریه، تصویب شده است.
بر اساس این قانون، مهریه به دو دسته تقسیم می‌شود:
- مهریه تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی
برای مهریه تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، مرد موظف است مهریه را به صورت نقدی یا عندالمطالبه به زن پرداخت کند. در صورتی که مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند از طریق دادگاه، آن را مطالبه کند.
- مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی
برای مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، مرد موظف است ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی را به صورت نقدی یا عندالمطالبه به زن پرداخت کند. باقیمانده مهریه، عندالاستطاعه است، یعنی مرد تنها در صورتی موظف به پرداخت آن است که استطاعت مالی داشته باشد.
در صورتی که مرد از پرداخت مهریه عندالاستطاعه خودداری کند، زن می‌تواند از طریق دادگاه، آن را مطالبه کند. با این حال، دادگاه در این حالت، مهریه را به میزانی که مرد توانایی پرداخت آن را دارد، کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، قانون جدید مهریه، برخی از شرایط جدید را نیز برای تعیین مهریه، تعیین کرده است. از جمله این شرایط، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان تعیین مهریه عندالمطالبه برای مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی
در گذشته، مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، حتماً باید عندالاستطاعه تعیین می‌شد. با تصویب قانون جدید مهریه، زوجین می‌توانند مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی را نیز عندالمطالبه تعیین کنند.
- امکان تبدیل مهریه به وجه نقد برای مهریه عندالاستطاعه
در گذشته، مهریه عندالاستطاعه، تنها به صورت عین معین قابل مطالبه بود. با تصویب قانون جدید مهریه، زن می‌تواند مهریه عندالاستطاعه خود را به صورت وجه نقد نیز مطالبه کند.
- امکان تقسیط مهریه برای مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی
در گذشته، مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، قابل تقسیط نبود. با تصویب قانون جدید مهریه، زن می‌تواند مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی خود را به صورت اقساطی مطالبه کند.
این قوانین جدید، با هدف کاهش مشکلات و اختلافات ناشی از مهریه، تصویب شده‌اند. با اجرایی شدن این قوانین، انتظار می‌رود که شاهد کاهش مهریه‌های سنگین و افزایش طلاق‌های توافقی باشیم.