طلاق، عبارت است از «حل عقد نکاح به اختیار یکی از طرفین یا به حکم حاکم». طلاق در مذاهب اهل تسنن، یک حق شرعی برای مرد است که می تواند با رعایت شرایطی، همسر خود را طلاق دهد. جدایی زوجین در مذاهب اهل تسنن، به دو صورت طلاق و فسخ نکاح انجام می شود. شرایط طلاق در اهل سنت عبارتند از:
- حضور شاهدان: در طلاق، حضور دو شاهد عادل، ضروری است.
- قصد طلاق: مرد باید قصد طلاق داشته باشد و این قصد باید به صورت صریح یا ضمنی بیان شود.
- عدم وجود مانع: طلاق در صورت وجود مانعی مانند حاملگی یا حیض، صحیح نیست.
در ادامه به هر یک از موارد فوق می پردازیم:
- طلاق باید در حضور دو شاهد عادل انجام شود. شاهدان باید مرد باشند و عادل بودن آنها نیز باید توسط حاکم شرع تایید شود.
- طلاق باید به صورت صریح یا ضمنی بیان شود. طلاق صریح، طلاقی است که به صورت مستقیم و بدون ابهام بیان شود. به عنوان مثال، مرد می گوید: «تو را طلاق می دهم» یا «من از تو جدا می شوم». طلاق ضمنی، طلاقی است که به صورت غیرمستقیم و با انجام عملی که نشان دهنده قصد طلاق باشد، بیان شود. به عنوان مثال، مرد با همسر خود رابطه زناشویی برقرار نمی کند یا با او زندگی مشترک نمی کند.
- طلاق باید در زمان طهارت زن انجام شود. طلاق در زمان قاعدگی زن، صحیح نیست.
در صورت عدم رعایت شرایط و ضوابط طلاق، طلاق باطل تلقی می شود و زن و مرد همچنان به عنوان زن و شوهر باقی می‌مانند.
انواع طلاق در اهل سنت
انواع طلاق در اهل سنت عبارتند از:
- طلاق رجعی: در طلاق رجعی، مرد می تواند ظرف مدت سه ماه پس از طلاق، همسر خود را بدون نیاز به عقد مجدد، به عقد خود درآورد.
- طلاق بائن: در طلاق بائن، مرد نمی تواند ظرف مدت سه ماه پس از طلاق، همسر خود را بدون عقد مجدد، به عقد خود درآورد.
- طلاق خلع: در طلاق خلع، زن با پرداخت مهریه یا مال دیگری به مرد، می تواند از او طلاق بگیرد.
- طلاق مبارات: در طلاق مبارات، زن و مرد با توافق یکدیگر، از یکدیگر طلاق می گیرند.
طلاق در اهل سنت، عواقبی برای مرد و زن دارد. از جمله عواقب طلاق برای مرد، عبارتند از:
- پرداخت مهریه: مرد باید مهریه زن را به او پرداخت کند.
- نفقه: مرد باید تا پایان مدت عده زن، نفقه او را پرداخت کند.
از جمله عواقب طلاق برای زن، عبارتند از:
- گرفتن عده: زن باید پس از طلاق، عده نگه دارد.
- حق حضانت: در صورت وجود فرزند، زن بر فرزند خود حق حضانت دارد.
- حق نفقه: زن در صورت عدم طلاق رجعی، حق دریافت نفقه از مرد را دارد.
فسخ نکاح
فسخ نکاح، عبارت است از «حل عقد نکاح به اختیار یکی از طرفین یا به حکم حاکم، بدون نیاز به رضایت طرف دیگر» و در مذاهب اهل تسنن، در موارد زیر امکان پذیر است:
- عیب در یکی از طرفین: اگر یکی از طرفین عقد، عیبی داشته باشد که باعث عدم امکان یا عدم استحکام زندگی مشترک شود، طرف دیگر می تواند نکاح را فسخ کند.
- عدم رضایت زن به ازدواج: اگر زن بدون رضایت خود، مجبور به ازدواج شود، می تواند نکاح را فسخ کند.
- عدم رعایت شرط نکاح: اگر یکی از طرفین، شرطی را که در عقد نکاح ذکر شده است، رعایت نکند، طرف دیگر می تواند نکاح را فسخ کند.
عواقب فسخ نکاح
- بازگرداندن مهریه: زن باید مهریه خود را به مرد بازگرداند.
- پرداخت نفقه: مرد باید تا پایان مدت عده زن، نفقه او را پرداخت کند.
- حق حضانت: در صورت وجود فرزند، زن بر فرزند خود حق حضانت دارد.
طلاق و فسخ نکاح، موضوعاتی حقوقی و شرعی هستند که باید با رعایت شرایط و ضوابط شرعی انجام شوند.
انواع طلاق از طرف مرد در مذاهب اهل سنت
- طلاق رجعی: در طلاق رجعی، مرد می تواند ظرف مدت سه ماه پس از طلاق، همسر خود را بدون نیاز به عقد مجدد، به عقد خود درآورد.
- طلاق بائن: در طلاق بائن، مرد نمی تواند ظرف مدت سه ماه پس از طلاق، همسر خود را بدون عقد مجدد، به عقد خود درآورد.
طلاق رجعی، شایع ترین نوع طلاق در مذاهب اهل سنت است. در طلاق رجعی، مرد می تواند ظرف مدت سه ماه پس از طلاق، با رجوع به همسر خود، نکاح را مجدداً برقرار کند. در این صورت، زن همچنان همسر دائم مرد محسوب می شود و تمام حقوق و تکالیف زناشویی برای او و مرد برقرار می شود.
طلاق بائن، در صورتی انجام می شود که مرد قصد بازگشت به همسر خود را نداشته باشد. در طلاق بائن، مرد نمی تواند ظرف مدت سه ماه پس از طلاق، با رجوع به همسر خود، نکاح را مجدداً برقرار کند. در این صورت، زن همسر دائم مرد محسوب نمی‌شود و تمام حقوق و تکالیف زناشویی برای او و مرد از بین می رود.
طلاق از طرف زن در مذاهب اهل سنت
طلاق از طرف زن در مذاهب اهل سنت، به دو صورت طلاق خلع و طلاق مبارات امکان پذیر است.
در طلاق خلع، زن با پرداخت مهریه یا مال دیگری به مرد، می تواند از او طلاق بگیرد. شرایط طلاق خلع عبارتند از:
- رضایت مرد: مرد باید رضایت به طلاق داشته باشد.
- پرداخت مهریه یا مال دیگر: زن باید مهریه یا مال دیگری را به مرد بپردازد.
در طلاق خلع، زن مهریه خود را به مرد می بخشد یا مال دیگری به او می دهد تا از او طلاق بگیرد در این صورت، نکاح بین زن و مرد منحل می شود و زن از مرد جدا می شود.
در طلاق مبارات، زن و مرد با توافق یکدیگر، از یکدیگر طلاق می گیرند. شرایط طلاق مبارات عبارتند از:
- رضایت زن و مرد: زن و مرد باید رضایت به طلاق داشته باشند.
در طلاق مبارات، زن و مرد با توافق یکدیگر، نکاح خود را منحل می کنند و از یکدیگر جدا می شوند. در این صورت، زن مهریه خود را به مرد باز می گرداند یا مال دیگری به او می دهد.
طلاق از طرف زن در مذاهب اهل سنت، عواقبی برای زن و مرد دارد. از جمله عواقب طلاق از طرف زن برای زن، عبارتند از:
- عدم دریافت مهریه: زن مهریه خود را از مرد دریافت نمی کند.
از جمله عواقب طلاق از طرف زن برای مرد، عبارتند از:
- عدم دریافت مهریه: مرد مهریه زن را از او دریافت نمی کند.
این نوع طلاق موضوعی حقوقی و شرعی است که باید با رعایت شرایط و ضوابط شرعی انجام شود.
در اینجا به برخی از شرایط و ضوابط آن اشاره می کنیم:
- طلاق باید در حضور دو شاهد عادل انجام شود. شاهدان باید مرد باشند و عادل بودن آنها نیز باید توسط حاکم شرع تایید شود.
- طلاق باید در زمان حیض یا طهارت زن انجام شود. طلاق در زمان قاعدگی زن، صحیح نیست.
در صورت عدم رعایت شرایط و ضوابط طلاق، طلاق باطل تلقی می شود و زن و مرد همچنان به عنوان زن و شوهر باقی می مانند.