شروط ۱۲ گانه ضمن عقد شرایطی هستند که به صورت توافقی بین زوجین در عقدنامه ازدواج ذکر می‌شوند. این شروط، علاوه بر شرایط قانونی ازدواج، بر روابط حقوقی بین زوجین و خانواده آنها تأثیر می‌گذارند.
شروط ۱۲ گانه ضمن عقد چیست؟
شروط ۱۲ گانه ضمن عقد در قانون مدنی ایران پیش‌بینی شده‌اند. این شروط عبارتند از:
- توافق دو طرف برای ازدواج
- تعیین مهریه
- تعهدات مالی دو طرف
- رعایت قوانین مربوط به ازدواج و خانواده
- تقسیم اموال در صورت طلاق
- حقوق و تعهدات فرزندان
- تعیین مسکن
- عدم رابطه جنسی با سایر افراد
- خروج از کشور
- اختصاص وقت مشخص برای خانواده
- نحوه حضانت فرزندان
- تعهدات و شرایط متفاوت مانند شرایط مربوط به سلامتی، پشتیبانی در بیماری و غیره
زوجین می‌توانند هر یک از این شروط را در عقدنامه ازدواج خود ذکر کنند یا از آنها صرف‌نظر کنند. همچنین، زوجین می‌توانند شروط دیگری را نیز به این شروط اضافه کنند.
شروط ضمن عقد باید با رعایت شرایط زیر باشند:
- شفاف و صریح باشند.
- غیرمتناقض باشند.
- غیرمخالف با قانون باشند.
- غیرمخالف با شرع باشند.
در صورتی که یکی از شروط ضمن عقد با شرایط ذکرشده مطابقت نداشته باشد، باطل است.
شروط ضمن عقد در صورت وقوع شرط، برای زوجین لازم‌الاجرا هستند. در صورتی که یکی از زوجین از اجرای شرط خودداری کند، زوج دیگر می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و درخواست اجرای شرط را بدهد.
در ادامه به بررسی برخی از شروط ۱۲ گانه ضمن عقد می‌پردازیم:
شرط توافق دو طرف برای ازدواج
این شرط، به این معناست که زوجین باید با رضایت کامل یکدیگر، ازدواج کنند. در صورتی که یکی از زوجین با اجبار یا تهدید ازدواج کند، می‌تواند از دادگاه درخواست فسخ نکاح کند.
شرط تعیین مهریه
مهریه، مالی است که مرد در زمان عقد ازدواج به زن می‌دهد. مهریه می‌تواند وجه نقد، سکه، طلا، ملک یا هر چیز دیگری باشد. زوجین می‌توانند مهریه خود را به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه تعیین کنند. مهریه عندالمطالبه، مهری است که زن می‌تواند هر زمان که خواست، آن را از مرد مطالبه کند. مهریه عندالاستطاعه، مهری است که مرد تنها در صورتی باید آن را به زن بپردازد که استطاعت مالی داشته باشد.
شرط تعهدات مالی دو طرف
در این شرط، زوجین می‌توانند تعهدات مالی خاصی را در قبال یکدیگر بر عهده بگیرند. به عنوان مثال، زوج می‌تواند تعهد دهد که هزینه‌های تحصیل یا درمان همسر خود را بپردازد.
شرط رعایت قوانین مربوط به ازدواج و خانواده
در این شرط، زوجین می‌توانند تعهد دهند که از قوانین مربوط به ازدواج و خانواده پیروی کنند. به عنوان مثال، زوج می‌تواند تعهد دهد که از همسر خود با احترام رفتار کند.
شرط تقسیم اموال در صورت طلاق
در این شرط، زوجین می‌توانند نحوه تقسیم اموال خود را در صورت طلاق تعیین کنند. به عنوان مثال، زوجین می‌توانند تعهد دهند که در صورت طلاق، اموال خود را به صورت مساوی با یکدیگر تقسیم کنند.
شرط حقوق و تعهدات فرزندان
در این شرط، زوجین می‌توانند نحوه حضانت فرزندان، ملاقات پدر و مادر با فرزندان و سایر حقوق و تعهدات فرزندان خود را در صورت طلاق تعیین کنند.
سایر شروط ضمن عقد
زوجین می‌توانند سایر شروطی را نیز در عقدنامه ازدواج خود ذکر کنند. به عنوان مثال، زوجین می‌توانند تعهد دهند که از انجام کارهایی مانند استعمال دخانیات یا خروج از منزل بدون اجازه همسر خود خودداری کنند.
در صورتی که یکی از زوجین قصد دارد که شرط ضمن عقدی را در عقدنامه ازدواج خود ذکر کند، باید از یک وکیل متخصص در امور خانواده کمک بگیرد. وکیل می‌تواند به زوج کمک کند که شرط ضمن عقدی را انتخاب کند که با شرایط و نیازهای او مطابقت داشته باشد.