اگر تصمیم به طلاق گرفته‌اید، احتمالاً این پرسش برایتان مطرح شده است که «برای درخواست طلاق باید کجا رفت؟» در نظام حقوقی ایران، رسیدگی به دعاوی خانوادگی (از جمله طلاق) بر عهده‌ی دادگاه خانواده است. با این حال، ثبت دادخواست طلاق از مسیر مستقیم به دادگاه انجام نمی‌شود؛ بلکه ابتدا باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کنید. در ادامه، مراحل و مرجع صالح را به‌صورت تخصصی بررسی می‌کنیم.
1. دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- اولین گام در فرایند طلاق، مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی است.
- در این دفاتر می‌توانید دادخواست طلاق (به درخواست زن یا مرد یا طلاق توافقی) را ثبت کنید.
- پس از ثبت دادخواست و تأیید آن در سامانه‌ی قضایی، پرونده به دادگاه خانواده صالح ارجاع داده می‌شود.
توجه: اگر در شهر محل سکونت شما دفتر خدمات الکترونیک قضایی وجود نداشته باشد، می‌توانید مستقیماً به دادگستری یا مجتمع قضایی خانواده مراجعه کنید و دادخواست خود را تحویل دهید.
2. دادگاه خانواده
- مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به درخواست طلاق، دادگاه خانواده است.
- پس از ارجاع پرونده از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شعبه دادگاه خانواده تعیین می‌شود.
- قاضی دادگاه خانواده صلاحیت قانونی برای رسیدگی به اختلافات زناشویی، صدور حکم طلاق، تعیین مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و حضانت فرزندان را دارد.
3. مرکز مشاوره و داوری
طبق قوانین جدید و آئین‌نامه‌های مربوط به خانواده، قبل از نهایی‌شدن حکم طلاق، طرفین معمولاً به مراکز مشاوره و داوری ارجاع داده می‌شوند:
- هدف از این مشاوره‌ها، سعی در سازش میان زوجین و بررسی امکان ادامه زندگی مشترک است.
- اگر مشاوران یا داوران نتوانند زمینه صلح و سازش را فراهم کنند، گزارش آن را به دادگاه ارائه می‌کنند.
4. مراحل اصلی دادخواست طلاق
- مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی
- ارائه مدارک هویتی (کارت ملی و شناسنامه)
- ارائه سند ازدواج (در صورت در دسترس بودن)
- تنظیم و ثبت دادخواست طلاق
- ارجاع پرونده به دادگاه خانواده
- تعیین شعبه‌ی رسیدگی و تاریخ جلسه دادرسی
- ارجاع به مرکز مشاوره (الزامی در بسیاری از موارد)
- حضور در جلسه مشاوره و دریافت گواهی عدم امکان سازش (در طلاق توافقی نیز لازم است)
- برگزاری جلسه رسیدگی
- قاضی با توجه به دفاعیات طرفین، اسناد و نظریه مشاوره، تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند.
- صدور حکم طلاق و ثبت آن
- اگر قاضی حکم طلاق را صادر کند، زوجین با مراجعه به دفترخانه رسمی طلاق، اقدام به ثبت طلاق می‌کنند.
5. کدام دادگاه خانواده صلاحیت دارد؟
قانون آیین دادرسی مدنی و قانون حمایت خانواده تعیین می‌کند که در چه حوزه‌ای از دادگاه‌های خانواده باید طرح دعوا شود:
- اقامتگاه مشترک یا اقامتگاه زوجه: معمولاً زوجه می‌تواند در محل اقامت خود نیز دادخواست طلاق را ثبت کند.
- محل زندگی فعلی زوجین: در صورت سکونت مشترک و عدم اختلاف درباره محل طرح دعوا، دادگاه خانواده همان شهر رسیدگی می‌کند.
6. نکاتی برای تسهیل فرایند طلاق
- اطلاع از حقوق قانونی: اگر با حقوق خود (مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، حضانت فرزندان) به اندازه کافی آشنایی ندارید، حتماً از مشاوره حقوقی یا وکیل خانواده استفاده کنید.
- تکمیل مدارک: از قبل مطمئن شوید سند ازدواج، شناسنامه، کارت ملی و مدارک مورد نیاز دیگر را همراه دارید.
- ثبت الکترونیکی دادخواست: در بسیاری از شهرها، ثبت دادخواست به شکل الکترونیک انجام می‌شود. سعی کنید پیش از مراجعه حضوری، اطلاعات لازم را در سامانه مربوطه وارد کنید تا روند کار سریع‌تر پیش برود.
- احترام به رویه دادگاه: حضور منظم در جلسات مشاوره و دادرسی، ارائه مدارک درخواستی دادگاه و پیگیری مهلت‌های قانونی، موجب سرعت‌بخشیدن به فرایند طلاق خواهد شد.
جمع بندی
برای درخواست طلاق در ایران، مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نخستین گام ضروری است. سپس پرونده به دادگاه خانواده صالح ارجاع می‌شود و با طی مراحل قانونی شامل مشاوره اجباری و جلسه رسیدگی، در نهایت حکم طلاق صادر می‌گردد. در این میان، آشنایی با قوانین خانواده، آماده‌کردن مدارک و استفاده از کمک مشاوران و وکلای حقوقی می‌تواند روند کار را ساده‌تر و سریع‌تر کند.