انحصار وراثت چیست؟
به گزاری مجله آنلاین لایرتاپیک ، انحصار وراثت، به معنای تعیین وراث قانونی یک شخص متوفی است. این امر توسط مرجع صالح قانونی، یعنی شورای حل اختلاف انجام می‌شود. گواهی انحصار وراثت، سندی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود و در آن، اسامی وراث قانونی متوفی و سهم قانونی هر یک از آنها مشخص می‌شود.
اهمیت انحصار وراثت
گواهی انحصار وراثت، سندی رسمی است و اعتبار قانونی دارد. این گواهی، برای انجام بسیاری از امور پس از فوت متوفی، از جمله تقسیم اموال، فروش اموال، دریافت دیون، و… ضروری است.
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید مراحل زیر را طی کنید:
- تهیه مدارک
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید مدارک زیر را تهیه کنید:
- اصل و کپی کارت ملی یا شناسنامه وراث
- اصل و کپی گواهی فوت متوفی
- اصل و کپی سند مالکیت یا سایر اسنادی که نشان‌دهنده اموال متوفی است
- اظهارنامه انحصار وراثت
پس از تهیه مدارک، باید اظهارنامه انحصار وراثت را تنظیم کنید. این اظهارنامه، حاوی اطلاعات زیر است:
- نام و مشخصات متوفی
- نام و مشخصات وراث
- سهم قانونی هر یک از وراث
- ارائه مدارک و اظهارنامه به شورای حل اختلاف
پس از تنظیم اظهارنامه انحصار وراثت، باید آن را به همراه مدارک به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی ارائه دهید.
- رسیدگی به درخواست انحصار وراثت
شورای حل اختلاف، پس از بررسی مدارک و اظهارنامه، درخواست انحصار وراثت را رسیدگی می‌کند. در صورت احراز صلاحیت وراث، گواهی انحصار وراثت صادر می‌شود.
شرح مراحل
مرحله 1: تهیه مدارک
اولین قدم برای دریافت گواهی انحصار وراثت، تهیه مدارک مورد نیاز است. این مدارک عبارتند از:
- اصل و کپی کارت ملی یا شناسنامه وراث: وراث باید مدارک هویتی خود را به همراه داشته باشند.
- اصل و کپی گواهی فوت متوفی: گواهی فوت متوفی، سندی است که فوت وی را به صورت رسمی اعلام می‌کند.
- اصل و کپی سند مالکیت یا سایر اسنادی که نشان‌دهنده اموال متوفی است: این اسناد، برای احراز مالکیت متوفی بر اموالش ضروری است.
مرحله 2: تنظیم اظهارنامه انحصار وراثت
پس از تهیه مدارک، باید اظهارنامه انحصار وراثت را تنظیم کنید. این اظهارنامه، حاوی اطلاعات زیر است:
- نام و مشخصات متوفی: نام و نام خانوادگی، شماره ملی، تاریخ تولد، و آخرین محل اقامت متوفی باید در این قسمت ذکر شود.
- نام و مشخصات وراث: نام و نام خانوادگی، شماره ملی، تاریخ تولد، و نسبت هر یک از وراث با متوفی باید در این قسمت ذکر شود.
- سهم قانونی هر یک از وراث: سهم قانونی هر یک از وراث، بر اساس قانون ارث، تعیین می‌شود.
مرحله 3: ارائه مدارک و اظهارنامه به شورای حل اختلاف
پس از تنظیم اظهارنامه انحصار وراثت، باید آن را به همراه مدارک به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی ارائه دهید.
مرحله 4: رسیدگی به درخواست انحصار وراثت
شورای حل اختلاف، پس از بررسی مدارک و اظهارنامه، درخواست انحصار وراثت را رسیدگی می‌کند. در صورت احراز صلاحیت وراث، گواهی انحصار وراثت صادر می‌شود.
نحوه ارائه مدارک
مدارک باید به همراه اظهارنامه انحصار وراثت، به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی، ارائه شوند.
زمان صدور گواهی انحصار وراثت
شورای حل اختلاف، موظف است ظرف مدت یک ماه از تاریخ ثبت درخواست انحصار وراثت، به آن رسیدگی کند. در صورتی که مدارک و اظهارنامه کامل باشد، گواهی انحصار وراثت ظرف مدت یک هفته صادر می‌شود.
هزینه انحصار وراثت در شورای حل اختلاف
هزینه دریافت گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف، معمولاً حدود ۲۰۰ هزار تومان است.
این هزینه شامل هزینه دادرسی برای رسیدگی به درخواست انحصار وراثت است و نیازی به پرداخت مالیات بر ارث در این مرحله نیست. توجه داشته باشید که این مبلغ ممکن است با توجه به تغییرات قوانین و مقررات، متفاوت باشد. برای اطلاعات به‌روزتر، توصیه می‌شود با شورای حل اختلاف محل اقامتگاه متوفی تماس بگیرید.
هزینه دریافت گواهی انحصار وراثت
هزینه دریافت گواهی انحصار وراثت، بر اساس تعرفه‌های مصوب شورای حل اختلاف، تعیین می‌شود. این هزینه، معمولاً مبلغی بین 500 هزار تا یک میلیون تومان است.
نکات مهم
- گواهی انحصار وراثت، سندی رسمی است و اعتبار قانونی دارد.
- گواهی انحصار وراثت، محدود به اموالی است که به نام متوفی بوده است.
- گواهی انحصار وراثت، برای تقسیم اموال متوفی بین وراث ضروری است.
نحوه اعتراض به گواهی انحصار وراثت
هر یک از وراث که نسبت به گواهی انحصار وراثت اعتراض داشته باشد، می‌تواند ظرف مدت یک ماه از تاریخ صدور گواهی، به دادگاه خانواده محل صدور گواهی اعتراض کند.
شرایط انحصار وراثت
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
- متوفی باید فوت کرده باشد.
- وراث باید مشخص باشند.
- وراث باید صلاحیت دریافت ارث را داشته باشند.
شرایط متوفی
برای صدور گواهی انحصار وراثت، باید متوفی فوت کرده باشد. فوت متوفی، باید با ارائه گواهی فوت به شورای حل اختلاف، احراز شود.
شرایط وراث
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید وراث مشخص باشند. وراث، افرادی هستند که طبق قانون ارث، وارث متوفی محسوب می‌شوند.
شرایط صلاحیت وراث
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، وراث باید صلاحیت دریافت ارث را داشته باشند. صلاحیت وراث، به معنای این است که آنها شرایط لازم برای دریافت ارث را داشته باشند. این شرایط عبارتند از:
- بلوغ: وراث باید به سن بلوغ رسیده باشند.
- رشد: وراث باید به سن رشد رسیده باشند.
- عدم ممنوعیت از ارث: وراث نباید به موجب قانون، از ارث محروم شده باشند.
- عدم حجر: وراث نباید محجور باشند.
نکات مهم
- در صورتی که یکی از شرایط انحصار وراثت وجود نداشته باشد، گواهی انحصار وراثت صادر نمی‌شود.
- در صورتی که نسبت وراث با متوفی مشخص نباشد، شورای حل اختلاف، نسبت آنها را بر اساس قانون ارث، تعیین می‌کند.
- در صورتی که یکی از وراث، صلاحیت دریافت ارث را نداشته باشد، سهم او به وراث دیگر منتقل می‌شود.
عواقب عدم دریافت گواهی انحصار وراثت
در صورتی که گواهی انحصار وراثت صادر نشود، وراث نمی‌توانند اموال متوفی را به نام خود ثبت کنند. همچنین، در صورت بروز اختلاف بین وراث، دادگاه نمی‌تواند به دعوای آنها رسیدگی کند.
برای انحصار وراثت کجا برویم؟
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی، مراجعه کنید.
برای پیدا کردن شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی، می‌توانید از طریق سامانه جستجوی شوراهای حل اختلاف، اقدام کنید. این سامانه، در سایت رسمی قوه قضائیه، در دسترس است.
پس از پیدا کردن شورای حل اختلاف، باید با در دست داشتن مدارک لازم، به آن مراجعه کنید. مدارک لازم برای انحصار وراثت، عبارتند از:
- اصل و کپی کارت ملی یا شناسنامه وراث: وراث باید مدارک هویتی خود را به همراه داشته باشند.
- اصل و کپی گواهی فوت متوفی: گواهی فوت متوفی، سندی است که فوت وی را به صورت رسمی اعلام می‌کند.
- اصل و کپی سند مالکیت یا سایر اسنادی که نشان‌دهنده اموال متوفی است: این اسناد، برای احراز مالکیت متوفی بر اموالش ضروری است.
پس از ارائه مدارک، شورای حل اختلاف، درخواست شما را بررسی می‌کند. در صورت احراز صلاحیت وراث، گواهی انحصار وراثت صادر می‌شود.
هزینه دریافت گواهی انحصار وراثت، بر اساس تعرفه‌های مصوب شورای حل اختلاف، تعیین می‌شود. این هزینه، معمولاً مبلغی بین 500 هزار تا یک میلیون تومان است.
سامانه پیگیری انحصار وراثت
برای پیگیری وضعیت درخواست انحصار وراثت، می‌توانید از طریق سامانه ثنا، اقدام کنید. این سامانه، در سایت رسمی قوه قضائیه، در دسترس است.
برای پیگیری درخواست انحصار وراثت، باید کد رهگیری پرونده خود را داشته باشید. این کد رهگیری، در زمان ثبت درخواست، به شما داده شده است.
پس از ورود به سامانه ثنا، باید کد ملی خود را وارد کنید. سپس، گزینه “پرونده‌های من” را انتخاب کنید. در این صفحه، می‌توانید وضعیت درخواست خود را مشاهده کنید.
در صورتی که درخواست شما هنوز در حال بررسی باشد، وضعیت آن “در حال رسیدگی” خواهد بود و اگر درخواست شما مورد قبول قرار گرفته باشد، وضعیت آن “تایید شده” خواهد بود. اگر درخواست شما رد شده باشد، وضعیت آن “رد شده” خواهد بود.
علاوه بر سامانه ثنا، می‌توانید از طریق سامانه پیگیری پرونده‌های قضایی، نیز وضعیت درخواست انحصار وراثت خود را پیگیری کنید. این سامانه، در سایت رسمی قوه قضائیه، در دسترس است.
برای پیگیری درخواست انحصار وراثت، باید کد رهگیری پرونده خود را داشته باشید. این کد رهگیری، در زمان ثبت درخواست، به شما داده شده است.
پس از ورود به سامانه پیگیری پرونده‌های قضایی، باید کد ملی خود را وارد کنید. سپس، عبارت “انحصار وراثت” را در قسمت “جستجوی پرونده” وارد کنید. در این صفحه، می‌توانید وضعیت درخواست خود را مشاهده کنید.
در صورتی که درخواست شما هنوز در حال بررسی باشد، وضعیت آن “در حال رسیدگی” خواهد بود و اگر درخواست شما مورد قبول قرار گرفته باشد، وضعیت آن “تایید شده” خواهد بود. در صورتی که درخواست شما رد شده باشد، وضعیت آن “رد شده” خواهد بود.
مدت زمان انحصار وراثت
طبق قانون، شورای حل اختلاف موظف است ظرف مدت یک ماه از تاریخ ثبت درخواست انحصار وراثت، به آن رسیدگی کند. در صورتی که مدارک و اظهارنامه کامل باشد، گواهی انحصار وراثت ظرف مدت یک هفته صادر می‌شود.
البته، ممکن است این مدت زمان، به دلایل مختلف، افزایش یابد. به عنوان مثال، در صورتی که مدارک و اظهارنامه کامل نباشد، شورای حل اختلاف، درخواست را به وراث برمی‌گرداند و آنها باید مدارک و اظهارنامه خود را تکمیل کنند. این امر ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد.
همچنین، در صورتی که بین وراث اختلافی وجود داشته باشد، شورای حل اختلاف، باید اختلاف را حل کند. این امر نیز ممکن است مدت زمان رسیدگی به درخواست انحصار وراثت را افزایش دهد.
در مجموع، می‌توان گفت که مدت زمان انحصار وراثت، معمولاً بین یک تا سه ماه است.
هزینه انحصار وراثت
هزینه انحصار وراثت، بر اساس تعرفه‌های مصوب شورای حل اختلاف، تعیین می‌شود. این هزینه، معمولاً مبلغی بین 500 هزار تا یک میلیون تومان است.
هزینه انحصار وراثت، شامل دو بخش است:
- هزینه دادرسی: این هزینه، برای رسیدگی به درخواست انحصار وراثت، توسط شورای حل اختلاف، دریافت می‌شود.
- هزینه کارشناسی: در صورتی که بین وراث اختلافی وجود داشته باشد، شورای حل اختلاف، ممکن است برای تعیین سهم وراث، از یک کارشناس رسمی دادگستری، کمک بگیرد. در این صورت، هزینه کارشناسی نیز از وراث دریافت می‌شود.
هزینه انحصار وراثت، باید توسط یکی از وراث، پرداخت شود. در صورتی که وراث نتوانند هزینه انحصار وراثت را پرداخت کنند، می‌توانند از مزایای معافیت از هزینه دادرسی، استفاده کنند.
رای بهره‌مندی از مزایای معافیت از هزینه دادرسی، باید شرایط زیر را داشته باشید:
- فقر مالی: باید به تشخیص شورای حل اختلاف، از نظر مالی، فقیر باشید.
- عدم تمکن مالی: باید به تشخیص شورای حل اختلاف، توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشید.
برای درخواست معافیت از هزینه دادرسی، باید به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی، مراجعه کنید.
