قولنامه، سندی است که به موجب آن، طرفین، تعهدی را بر عهده میگیرند و میتواند به صورت دستی یا رسمی تنظیم شود. قولنامه دستی، سندی است که از نظر قانون، اعتبار دارد. با این حال، ارزش اثباتی قولنامه دستی، کمتر از سند رسمی است. برای آگاهی از اعتبار قولنامه دستی در دادگاه و راهکارهای افزایش این اعتبار و همچنین دیگر موارد مربوط به آن تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
اعتبار قولنامه دستی در دادگاه
قولنامه دستی، از نظر قانون، سند عادی محسوب میشود. سند عادی، سندی است که در خارج از دفاتر اسناد رسمی تنظیم میشود.
قولنامه دستی، در صورتی که شرایط زیر را داشته باشد، در دادگاه معتبر است:
- وجود امضای طرفین
- وجود تاریخ
- وجود موضوع و مفاد قولنامه
در صورتی که قولنامه دستی، فاقد یکی از شرایط فوق باشد، در دادگاه معتبر نخواهد بود.
راهکارهای افزایش اعتبار قولنامه دستی در دادگاه
برای افزایش اعتبار قولنامه دستی در دادگاه، میتوان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- اخذ گواهی امضا از طرفین قولنامه توسط دفتر اسناد رسمی
- ارائه شهادت شهود
- ارائه سایر مدارک و مستندات که حاکی از صحت قولنامه باشد
موارد استفاده از قولنامه
قولنامه، میتواند در موارد مختلفی استفاده شود. برخی از موارد استفاده از قولنامه، عبارتند از:
خرید و فروش اموال
قولنامه خرید و فروش، سندی است که به موجب آن، طرفین، توافق میکنند که مالی را به مبلغ مشخصی از یکدیگر خریداری کنند. این قولنامه در مورد اموال منقول، مانند خودرو، یا اموال غیرمنقول، مانند ملک، تنظیم شود.
اجاره اموال
قولنامه اجاره، سندی است که به موجب آن، طرفین، توافق میکنند که مالی را به مبلغ مشخصی از یکدیگر اجاره کنند. موارد استفاده از این قولنامه مشابه موارد خرید و فروش اموال می باشد.
صلح و سازش
قولنامه صلح، سندی است که به موجب آن، طرفین، اختلافی را که بین خود دارند، حل و فصل میکنند و میتواند در مورد اختلافات مالی، حقوقی، یا خانوادگی، تنظیم شود.
رهن
قولنامه رهن، سندی است که به موجب آن، یک نفر، مالی را به عنوان وثیقه به دیگری میدهد و میتواند در مورد اموال منقول، مانند خودرو، یا اموال غیرمنقول، مانند ملک، تنظیم شود.
سایر موارد استفاده از قولنامه
علاوه بر موارد فوق، قولنامه میتواند در موارد دیگری نیز استفاده شود. به عنوان مثال، میتوان از قولنامه برای تنظیم قراردادهای کاری، قراردادهای خدماتی، یا قراردادهای مشارکت، استفاده کرد.
تفاوت قولنامه دستی و قولنامه محضری
ارزش اثباتی قولنامه دستی
ارزش اثباتی قولنامه دستی، در دادگاه، کمتر از سند رسمی است. به عبارت دیگر، دادگاه، میتواند قولنامه دستی را با توجه به سایر دلایل و مدارک موجود در پرونده، مورد بررسی قرار دهد و آن را رد یا تایید کند.
نحوه تنظیم قولنامه دستی
برای تنظیم قولنامه دستی، باید نکات زیر را رعایت کرد:
- وجود امضای طرفین
- وجود تاریخ
- وجود موضوع و مفاد قولنامه
مزایا و معایب قولنامه دستی
مزایا
- سرعت و سهولت تنظیم
- هزینه کمتر نسبت به قولنامه محضری
معایب
- ارزش اثباتی کمتر در دادگاه
- امکان انکار و تردید طرفین در صحت قولنامه
قولنامه محضری، سندی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم میشود. قولنامه محضری، از نظر قانون، سند رسمی محسوب میشود.
ارزش اثباتی قولنامه محضری
ارزش اثباتی قولنامه محضری، در دادگاه، بیشتر از سند عادی است. به عبارت دیگر، دادگاه، قولنامه محضری را به عنوان سندی معتبر و غیرقابل انکار و تردید، میپذیرد.
نحوه تنظیم قولنامه محضری
برای تنظیم قولنامه محضری، باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرد و با حضور طرفین و شهود، قولنامه را تنظیم کرد.
مزایا و معایب قولنامه محضری
مزایا
- ارزش اثباتی بیشتر در دادگاه
- عدم امکان انکار و تردید طرفین در صحت قولنامه
معایب
- کندی و طولانی شدن روند تنظیم
- هزینه بیشتر نسبت به قولنامه دستی
ضمانت اجرای مفاد قولنامه و جلوگیری از تخلف
برای اینکه طرفین، متعهد به اجرای تعهدات خود باشند، باید ضمانت اجرای مناسبی برای آن در نظر گرفته شود.
ضمانت اجرای قولنامه، میتواند شامل موارد زیر باشد:
- الزام به انجام تعهد
- الزام به جبران خسارت
- فسخ قولنامه
الزام به انجام تعهد
در صورتی که یکی از طرفین، از انجام تعهد خود امتناع کند، طرف دیگر، میتواند از دادگاه درخواست کند که او را به انجام تعهد خود، الزام کند.
الزام به جبران خسارت
در صورتی که عدم انجام تعهد، موجب ورود خسارت به طرف دیگر شود، طرف دیگر، میتواند از دادگاه درخواست کند که خسارت وارد شده را از طرفی که از انجام تعهد خود امتناع کرده، دریافت کند.
فسخ قولنامه
در صورتی که عدم انجام تعهد، موجب اخلال در هدف و غرض قولنامه شود، طرف دیگر، میتواند از دادگاه درخواست کند که قولنامه را فسخ کند.
برای جلوگیری از تخلف از قولنامه، میتوان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- تنظیم صحیح قولنامه
در صورتی که قولنامه، به درستی تنظیم شود، احتمال تخلف از آن کاهش مییابد. برای تنظیم صحیح قولنامه، باید نکات زیر را رعایت کرد:
- صراحت و روشنی مفاد قولنامه
- تضمینات کافی برای اجرای تعهدات
- تعیین دقیق تاریخ انجام تعهدات
- ارائه وثیقه
یکی از راهکارهای موثر برای جلوگیری از تخلف، ارائه وثیقه توسط یکی از طرفین است. وثیقه، میتواند مالی، مانند ملک یا خودرو، یا وجه نقد، باشد.
- نظارت بر اجرای تعهدات
یکی از راهکارهای مهم برای جلوگیری از تخلف، نظارت بر اجرای تعهدات است. برای این کار، میتوان از یک شخص ثالث، مانند یک وکیل یا یک مشاور حقوقی، کمک گرفت.
در صورتی که با وجود رعایت موارد فوق، یکی از طرفین، از انجام تعهد خود امتناع کند، طرف دیگر، میتواند از راهکارهای قانونی، مانند مراجعه به دادگاه، برای اجرای تعهدات یا جبران خسارت، استفاده کند.