در نظام حقوقی ایران، «تهدید» (اعم از تهدید جانی، مالی یا تهدید به بردن آبرو/افشای اسرار) در قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری شده است. تهدید به بردن آبرو (یا افشای اسرار و حیثیت افراد) غالباً مشمول مقررات مواد ۶۶۸ و ۶۶۹ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی می‌شود. در ادامه، به مهم‌ترین نکات قانونی در خصوص مجازات تهدید، به‌ویژه تهدید به بردن آبرو، اشاره می‌کنیم.
۱. مبنای قانونی تهدید در حقوق کیفری ایران
- ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات):
اگر کسی با تهدید یا هر وسیله‌ی دیگری دیگری را مجبور به انجام دادن یا انجام ندادن کاری کند (از جمله اخذ نوشته، سند، امضا یا گرفتن مال)، مشمول این ماده خواهد بود. در این ماده نوع تهدید، میتواند شامل تهدید به آسیب حیثیتی (بردن آبرو) نیز باشد. - ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات):
این ماده به‌طور صریح‌تر به جرم تهدید می‌پردازد و مقرر می‌دارد:«هرگاه کسی دیگری را تهدید به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی و مالی و یا تهدید به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او کند، به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم خواهد شد.»
در واقع، تهدید به بردن آبرو میتواند تحت عنوان «ضرر شرفی» یا «افشای سر» قرار گیرد و بر اساس این ماده، تعقیب و مجازات خواهد شد.
۲. مصادیق تهدید به بردن آبرو
- تهدید به افشای اسرار شخصی:
مثلاً تهدید به انتشار عکس‌ها، پیام‌ها، یا اطلاعات محرمانه که میتواند موجب هتک حیثیت یا «آبرو»ی فرد شود. - تهدید به بیان مطالب کذب و افتراگونه:
مانند تهدید به مطرح کردن اتهام یا دروغی که حیثیت فرد را در محیط کار یا فضای عمومی زیر سؤال ببرد. - تهدید در فضای مجازی:
هرچند قوانین ما صراحتاً از «فضای مجازی» نام نبرده‌اند، اما چنانچه تهدید در بستر شبکه‌های اجتماعی یا پیام‌رسان‌ها هم باشد، از لحاظ عنصر قانونی تفاوتی ندارد و میتواند به عنوان مصداق تهدید تعقیب شود.
۳. مجازات تهدید به بردن آبرو
بر اساس ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات):
«هرگاه کسی دیگری را تهدید به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی یا مالی و … کند، به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم خواهد شد.»
ماده فوق، گستره‌ی جامعی برای تهدید، از جمله تهدید حیثیتی (بردن آبرو)، قائل است. از این رو:
- حبس: از ۲ ماه تا ۲ سال
- شلاق: تا ۷۴ ضربه
قاضی بر اساس اوضاع‌واحوال پرونده، میزان حبس یا شلاق یا هر دو را تعیین می‌کند. عوامل مختلفی در صدور حکم نهایی مؤثرند؛ از جمله شدت تهدید، سابقه‌ی مرتکب، نحوه‌ی ارتکاب و آثار زیان‌بار روانی یا اجتماعی بر بزه‌دیده.
۴. نکات تکمیلی و فرآیند شکایت
- تقدیم شکایت کیفری:
فردی که مورد تهدید قرار گرفته، با مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم، میتواند شکایت کیفری تحت عنوان «تهدید» مطرح نماید و مستندات خود (شامل پیامک، ضبط صدا، شهود و …) را ارائه دهد. - اثبات تهدید:
برای اثبات جرم، معمولاً ارائه مستندات مکتوب، صوتی، تصویری یا شهادت شهود ضروری است. صرف ادعا بدون مدرک کافی، احتمالاً نتیجه‌بخش نخواهد بود. - ممکن بودن قرار تأمین مناسب:
در صورت احراز ادله‌ی کافی و احتمال تکرار جرم یا فرار متهم، قاضی میتواند قرارهایی نظیر قرار وثیقه یا کفالت صادر کند. - اختلاف در مجازات عملی و تشخیصی:
در عمل، قاضی میتواند با ملاحظه اوضاع‌واحوال، رأی به حداقل یا حداکثر مجازات یا حتی صدور حکم جایگزین حبس بدهد (مانند جزای نقدی یا دوره‌های آموزشی، به تشخیص دادگاه و منوط به رعایت شرایط قانونی).
۵. جمع بندی
- تعریف قانونی: تهدید به بردن آبرو، ذیل جرم تهدید در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی قرار می‌گیرد و مجازات آن حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه است.
- جایگاه قانونی: این جرم در زمره‌ی جرائم تعزیری قرار دارد؛ لذا گستره‌ی اختیارات قاضی در تعیین مجازات بالاست.
- اهمیت اثبات: ارائه ادله‌ای چون پیامک، صدای ضبط‌شده، شهود یا سایر مستندات، برای اثبات وقوع تهدید ضرورت دارد.
- توصیه حقوقی: در صورت مواجهه با چنین تهدیدی، بهتر است ضمن حفظ ادله، به دادسرای محل مراجعه و شکایت کیفری ثبت کنید. همچنین مشاوره با وکیل یا کارشناس حقوقی میتواند در پیگیری بهتر پرونده و جلوگیری از تضییع حقوق بزه‌دیده مؤثر باشد.
